Ақпараттық-коммуникациялық және химиялық технология

№ 2 (23) - 2024 / 2024-06-30 / Көрілім саны: 45

Сұрақ-жауап жүйелерінде білімді жүйелеу үшін онтологиялық модельді қолдану

Авторлар

Астана халықаралық университеті
Астана халықаралық университеті
Астана халықаралық университеті
Астана халықаралық университеті
Астана халықаралық университеті

Кілтті сөздер

Онтологиялық модель, сұрақ-жауап жүйесі, географиялық бөліну, Қазақстан

DOI сілтемесі:

https://doi.org/10.58805/kazutb.v.2.23-349

Қалай дәйексөз келтіруге болады

Даулеткалиева, Д., А. Муканова, . А. Назырова, А. Бурибаева, і М. Калдарова. «Сұрақ-жауап жүйелерінде білімді жүйелеу үшін онтологиялық модельді қолдану». КазУТБ, вип. 2, вип. 23, Червень 2024, doi:10.58805/kazutb.v.2.23-349.

Аңдатпа

Бұл мақалада сұрақ-жауап жүйесіне интеграцияланған Қазақстанның географиялық бөлінуі үшін онтологиялық модельді әзірлеуге және қолдануға бағытталған зерттеу ұсынылған. Зерттеудің мақсаты-автоматтандырылған жүйеде кейіннен пайдалану үшін елдің географиялық және әкімшілік құрылымы туралы білімді құрылымдауға және жүйелеуге қабілетті әмбебап ақпараттық базаны құру. Бұл географиялық объектілер, әкімшілік шекаралар және Қазақстанның елді мекендерін аумақтық бөлудің ерекшеліктері туралы ақпаратқа жылдам әрі дәл қол жеткізуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде пайдаланушылардың сұрауларына жауаптардың тиімділігін жақсартады.

Әзірленген онтологиялық модель деректерді семантикалық түрде ұсынуға негіз болады, бұл сұрақ-жауап жүйесіне өзекті және дәл ақпарат беру үшін пайдаланушылардың сұраныстарын талдауға және түсіндіруге мүмкіндік береді. Зерттеудің негізгі бағыты модельдің теориялық дамуына ғана емес, сонымен қатар оның сұрақ-жауап жүйесімен интеграциялану процесін сипаттауға, сондай-ақ сұраныстардың нақты мысалдарында модельдің практикалық қолданылуын көрсетуге бағытталған.

Бұл онтологиялық модельді геоақпараттық жүйелерде және сұрақ-жауап жүйелерінде қолдану пайдаланушыларды дәлірек және жаңартылған ақпаратпен қамтамасыз ете отырып, олардың тиімділігін едәуір арттыра алады. Сонымен қатар, осы зерттеудің нәтижелері Қазақстанның географиясы мен әкімшілік құрылымын зерттеуге байланысты білім беру және ғылыми ресурстарда кеңінен қолданыла алады, бұл осы бағыттардың одан әрі дамуына және білім беру процесінің сапасын арттыруға ықпал етеді.