МЫС ЭЛЕКТРОЛИТІНДЕГІ МЫШЬЯКТІҢ КҮЙІН ЗЕРТТЕУ

Аннотация. Өнеркәсіптік ағынды суларда мышьяк көбінесе үш валентті күйде болады. Қолданыстағы тазарту әдістерін талдау барлық жағдайларда, бірнеше ерекшеліктерді қоспағанда, мышьяктың ең толық жойылуы оның бес валентті күйде болатын ерітінділерден байқалатынын көрсетеді. Бұл ауыр және сілтілі жер металдарының арсенаттарының сәйкес арсениттермен салыстырғанда айтарлықтай төмен ерігіштігімен түсіндіріледі. Жүйелердегі As(III) химиялық тотығуы: As(III)-H₂SO₄-H₂O, As(III)-MeSO₄-H₂O, As(III)-H₂SO₄-MeSO₄-H₂O (мұндағы Me - Cu, Ni, Co, Mn, Zn). As(III)-тің As(V)-ке өту дәрежесіне температураның, өтпелі металл иондарының мөлшерінің, тәжірибенің ұзақтығының және күкірт қышқылының концентрациясының әсері зерттелді. Күкірт қышқылы ерітінділеріндегі As(III) каталитикалық тотығуының әсері ашылды. Үш валентті мышьяктың максималды тотығу дәрежесі (55-60%) өтпелі металл тұздарын платина пластинасының қатысуымен мышьяк ерітіндісіне енгізгенде байқалады. Зерттелетін өтпелі металл тұздарының табиғаты (Cu²⁺, Ni²⁺, Co²⁺, Mn²⁺, Zn²⁺), процестің ұзақтығы мен температурасы As(III) түрлену дәрежесіне айтарлықтай әсер етпейтіні анықталды. Алынған нәтижелер түсті металлургияның өндірістік ерітінділерінде мышьяктың бес валентті түрлерінің басым болуын көптеп түсіндіреді.

Түйінді сөздер: мыс электролиті, мышьяк, өтпелі металдар, каталитикалық рөл, лезде тотығу эффектісі, белсендірілген оттегі.