Ақпараттық-коммуникациялық және химиялық технология

№ 3 (24) - 2024 / 2024-09-30 / Көрілім саны: 30

ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНА ОТЫРЫП, ӘЛЕУМЕТТІК МАҢЫЗЫ БАР АУРУЛАРДЫ ТАЛДАУ ЖӘНЕ ДЕРЕКТЕРДІ ӨҢДЕУ

Авторлар

  • Е.С. Кубегенов
  • А.Д. Кубегенова
  • А.Г. Жахиена
  • Г.Ш. Утешева
  • А.В. Нестеров

Кілтті сөздер

DOI сілтемесі:

https://doi.org/10.58805/kazutb.v.3.24-340

Қалай дәйексөз келтіруге болады

Кубегенов, Е., А. . Кубегенова, А. . Жахиена, Г. Утешева, і А. . Нестеров. «ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНА ОТЫРЫП, ӘЛЕУМЕТТІК МАҢЫЗЫ БАР АУРУЛАРДЫ ТАЛДАУ ЖӘНЕ ДЕРЕКТЕРДІ ӨҢДЕУ». ҚазТБУ хабаршысы, вип. 3, вип. 24, Вересень 2024, doi:10.58805/kazutb.v.3.24-340.

Аңдатпа

Қазіргі кезде интеллектуалды деректерді талдау көлемді деректер жиынтығынан құнды ақпаратты алудың негізгі құралы болып табылады. Бұл процесс жасырын үлгілерді, тенденцияларды және маңызды үлгілерді анықтауға мүмкіндік береді, бұл деректерді тереңірек түсінуге мүмкіндік береді және негізделген шешімдер қабылдауға көмектеседі. Қазіргі ақпараттық қоғамда деректерді өндіру медицина, биология, экономика және басқа да көптеген салаларда маңызды рөл атқарады. Оны қолдану адамдардың өмір сүру сапасын жақсартуға, процестерді оңтайландыруға және әртүрлі қызмет салаларында тиімді стратегияларды жасауға ықпал етеді.

Бұл зерттеу деректерді интеллектуалды талдау әдістерін пайдалана отырып, Қазақстан Республикасында туберкулез сияқты әлеуметтік маңызы бар ауруларды талдауға арналған. Республикамыздың 2010-2022 жылдар аралығындағы  деректерге ретроспективті талдау жүргізілді, туберкулезден сырқаттанушылық, сауығу және өлім-жітім динамикасын анықтауға мүмкіндік берді. Statistica бағдарламалық жасақтамасының көмегімен және Data Mining бағдарламасының технологиялары қолданылды, статистикалық талдау жүргізуге, байланыстар мен корреляцияларды анықтауға, сондай-ақ аурудың болашақ дамуын болжауға мүмкіндік берді.

Алынған нәтижелер елдегі туберкулездің жағдайын жақсартуға және аурудың таралуына әсер ететін факторларды анықтауға және халықты емдеудің алдын алудың тиімді стратегияларын жасауға мүмкіндік береді. Эпидемиологиялық қауіп-қатерлерге қарсы күрестің тиімділігін арттыру және қоғамдық денсаулықты жақсарту мақсатында аурулар туралы деректерді автоматтандырылған мониторингтеу және талдау үшін интеграцияланған ақпараттық жүйелерді одан әрі дамыту ұсынылады.